Badanie laboratoryjne płynów z jam ciała

Badanie biochemiczne

Poniżej scharakteryzowane zostały cechy, na które trzeba zwrócić uwagę przy badaniu biochemicznym.

Białko całkowite

Oznaczenie białka całkowitego jest jednym z najstarszych kryteriów umożliwiających różnicowanie płynów o charakterze wysięku i przesięku. Płyny wysiękowe (gromadzące się w wyniku stanu zapalnego lub zmian nowotworowych) są płynami wysokobiałkowymi. Natomiast płyny przesiękowe (gromadzące się w wyniku marskości wątroby, zastoinowej niewydolności krążenia, niewydolności nerek) są płynami niskobiałkowymi. Istniejące różnice w wartości białka całkowitego w płynach z jam ciała, których gromadzenie było wywołane różnymi przyczynami, umożliwiło ustalenie wartości granicznych różnicujących przesięk od wysięku. Jednak różnicowanie płynu z jamy otrzewnowej na podstawie zawartości białka całkowitego w wielu przypadkach okazało się zawodne, ponieważ w przebiegu niektórych infekcji i wodobrzusza pochodzenia nowotworowego płyn ma cechy przesięku, a w marskości wątroby i zastoinowej niewydolności krążenia może mieć cechy wysięku.

Albuminy

Stężenie albumin w płynie z jam ciała osiąga najniższe wartości w płynach o cechach przesięku. Jest to objawem zaburzeń syntezy lub wchłaniania albumin i w konsekwencji powoduje spadek ciśnienia onkotycznego w łożysku naczyniowym i przesączanie płynu do jam ciała. Albuminy są białkami utrzymującym prawidłowe ciśnienie onkotyczne w układzie naczyniowym. Najczęstszą przyczyną obniżenia stężenia albumin we krwi obwodowej jest utrata białka przez przewód pokarmowy w wyniku chorób: zapalnych, alergicznych, pasożytniczych lub nowotworowych. Do innych przyczyn hipoalbuminemii należą: choroby nerek (np. kłębuszkowe zapalenie nerek), w przebiegu których dochodzi do nadmiernej utraty białka z moczem; upośledzenie biosyntezy białek związane z uszkodzeniem białkotwórczej czynności wątroby; wzmożony katabolizm białek występujący w zaawansowanych chorobach nowotworowych.

Glukoza

Pomiar stężenia glukozy w płynie z jam ciała jest istotnym badaniem umożliwiającym określenie etiologii gromadzenia się płynu. Do spadku stężenia glukozy w płynie z jam ciała dochodzi zarówno w wodobrzuszu o etiologii bakteryjnej, jak i nowotworowej. Zjawisko to można tłumaczyć zwiększonym zużyciem glukozy w płynie przez leukocyty lub bakterie. Oznaczanie stężenie glukozy w płynie jest pomocnym badaniem różnicującym wodobrzusze nowotworowe od pozostałych nieinfekcyjnych chorób powodujących gromadzenie się płynu w jamie otrzewnej.