Algorytm diagnostyczno-terapeutyczny pododermatitis u psów

Dermatologiczne badania dodatkowe

Mikroskopowe badanie włosów i zeskrobiny skóry wykonywane jest w przypadkach podejrzenia dermatofitoz lub ektoparazytoz. Wynik badania zeskrobiny głębokiej jest zawsze wiarygodny w przypadkach pododemodekozy, gdyż bardzo łatwo jest uwidocznić te pasożyty w obrazie mikroskopowym. Materiał pobierany jest z miejsc bezwłosych lub krost. W przypadkach podejrzenia świerzbu drążącego o wiele trudniej jest w zeskrobinie wykazać formy rozwojowe świerzbowca i z tego powodu wskazane jest kilkukrotne jej wykonanie. W zeskrobinach powierzchownych włosów i naskórka uwidocznić można również artrospory grzybów Microsporum sp. i Trychophyton sp. Uważna obserwacja całego materiału uzyskanego w zeskrobinie w przyciemnionym natężeniu światła jest warunkiem znalezienia zarówno zniszczonych i zniekształconych przez grzybicę włosów, jak i zarodników wzdłuż ich łodyg (10, 12).

Badanie cytologiczne ma duże znaczenie diagnostyczne w przypadkach zmian wysiękowych, ropnych zapaleniach skóry oraz zmianach guzkowych. Pobieranie materiału do badań, ze względu na uwarunkowania anatomiczne okolicy palców, najczęściej wymaga pobrania materiału wymazówką, taśmą samoprzylepną lub wykonania biopsji aspiracyjnej igłą. Tradycyjna metoda „odciskowa” szkiełkiem podstawowym nie zawsze jest możliwa. W teście z taśmą samoprzylepną i barwieniu metodą Diff-Quick uwidocznić można drożdżaki Malassezia sp., gorzej zaś widoczne są bakterie, które łatwiej dostrzegalne są po wykonaniu rozmazu lub biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej.

Mikroorganizmami obserwowanymi w badaniu cytologicznym mogą być ziarniniaki (gronkowce i paciorkowce), pałeczki (Pseudomonas sp.), Nocardia sp. oraz grzyby z rodzaju Sporotrix sp., Blastomyces sp., Cryptococcus sp., a nawet strzępki grzybni dermatofitów. Oprócz patogenów istotna jest również ocena rodzaju komórek zapalnych oraz ich proporcji ilościowych. W przypadkach jałowych ziarniniaków ropnych przeważają makrofagi, które stanowić mogą ponad 50% komórek zapalnych, pozostałe zaś to neutrofile i limfocyty. W nowo formujących się ziarniniakach nie stwierdza się bakterii. Ropne bakteryjne zapalenia skóry cechuje zaś naciek głównie granulocytów obojętnochłonnych, ich degeneracja i rozpad oraz wewnątrzkomórkowo sfagocytowane bakterie. W przypadkach uwidocznienia nacieków zapalnych z dużą zawartością eozynofilów trzeba wziąć pod uwagę ciała obce i nużycę. Ostatnią grupą chorób są zmiany nowotworowe, które należy odróżnić od rozrostowych zmian zapalnych.

Podsumowując, badanie cytologiczne ma na celu stwierdzenie rodzaju patogenu, który jest przyczyną lub powikłaniem choroby, rozróżnienie zmian nieinfekcyjnych od powodowanych przez mikroorganizmy oraz wstępne zróżnicowanie zmian rozrostowych o charakterze zapalnym od nowotworowych (4, 6, 10).

Badanie histopatologiczne

Bardzo istotnym badaniem w przypadkach pododermatitis jest badanie histopatologiczne materiału tkankowego (bioptatu). Najistotniejszym jego znaczeniem jest dokładne określenie rodzaju nowotworu, jego złośliwości oraz rokowanie co do dalszego rozwoju choroby i wskazań do zabiegów operacyjnych. Można rozpoznać czynniki etiologiczne za pomocą specjalnych metod barwienia takie jak grzyby powierzchowne i głębokie oraz rodzaje pasożytów zewnętrznych (nużeńce, świerzbowce). Istotne również jest dokładne prześledzenie procesu rogowacenia skóry w przypadkach jego zaburzeń, jak ma to miejsce w zespole skórno-wątrobowym, dermatozach cynkozależnych oraz hiper- i parakeratycznych zaburzeniach u pewnych ras i rodzin psów (1, 2, 10).