Jak istotny jest pomiar ciśnienia tętniczego krwi u psów i kotów?

Pomiar ciśnienia tętniczego krwi od dawna uznawany jest za ważną część monitoringu pacjentów poddanych znieczuleniu ogólnemu, jak również zwierząt z uogólnionymi chorobami takimi jak: niewydolność nerek, nadczynność tarczycy, nadczynność kory nadnerczy, choroby oczu (krwotok do przedniej komory oka) lub serca (14). Ciśnienie krwi jest wypadkową pomiędzy pojemnością minutową serca a oporem obwodowych naczyń krwionośnych. Na utrzymanie prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi mają wpływ przede wszystkim: autonomiczny układ nerwowy, układ renina-angiotensyna-aldosteron i wazopresyna. Jest to zmienny parametr, zależny od wielu czynników, takich jak stres czy stan nawodnienia organizmu (15). Na wyniki pomiaru ciśnienia tętniczego krwi wpływają także wiek, status rozrodczy czy rasa. Wykazano np., że u greyhoudów fizjologicznie ciśnienie tętnicze jest wyższe o 10-20 mmHg w stosunku do innych ras (2). Psy tzw. pracujące mają fizjologicznie niższe ciśnienie tętnicze niż pacjenci niewytrenowani. Wykazano natomiast, że otyłość u psów nie ma wpływu na występowanie nadciśnienia tętniczego, jak to ma miejsce u ludzi (13). Ciśnienie tętnicze jest parametrem, który może się znacząco zmieniać z minuty na minutę, a wręcz z pomiaru na pomiar, szczególnie u przytomnych, silnie zestresowanych zwierząt (3).

Metody pomiaru ciśnienia krwi

Bezpośredni pomiar ciśnienia krwi (tzw. metodą inwazyjną lub krwawą) uznawany jest za złoty standard. Nie jest on jednak rutynowo wykonywany w weterynarii, a u przytomnych pacjentów stanowi ogromną rzadkość ze względu na ból związany z wprowadzeniem cewnika oraz stres związanym z przeprowadzeniem całej procedury (19). Pomiar bezpośredni ciśnienia krwi uzyskuje się przez wprowadzenie do tętnicy specjalnego cewnika połączonego z aparatem do mierzenia ciśnienia krwi metodą inwazyjną. Najczęściej wykorzystuje się tętnicę grzbietową śródstopia, tętnicę udową czy tętnicę ogonową.

Pomiar pośredni ciśnienia tętniczego krwi można wykonać dwiema metodami – oscylometryczną i dopplerowską. W obu metodach w skład zestawu wchodzi mankiet pompowany powietrzem, który służy zatrzymaniu przepływu krwi przez tętnicę. Po napełnieniu mankietu powoli wypuszczamy powietrze tak, aby zmniejszony ucisk mankietu pozwolił na przywrócenie przepływu krwi przez tętnicę. Aparat dopplerowski jest wyposażony w ultradźwiękowy detektor przepływu krwi oraz głośnik, dzięki któremu słyszymy wyraźny sygnał dźwiękowy zgodny z pulsem. Aparaty oscylometryczne wyposażone są w elektroniczny czujnik ciśnienia z numerycznym odczytem ciśnienia. Pomiary ciśnienia krwi u psów i kotów metodą oscylometryczną stają się coraz bardziej popularne ze względu na łatwość ich wykonania, co jest związane z pełnym zautomatyzowaniem pomiaru. W tej metodzie otrzymujemy wartość ciśnienia skurczowego (systolic arterial pressure; SAP), ciśnienia rozkurczowego (diastolic arterial pressure; DAP), średniego ciśnienia (mean arterial pressure; MAP) oraz pomiar tętna pacjenta. W badaniu z wykorzystaniem metody dopplerowskiej otrzymujemy jedynie wartość ciśnienia skurczowego.

Z roku na rok na rynku pojawia się coraz więcej aparatów do mierzenia ciśnienia przeznaczonych dla psów i kotów. Postęp technologiczny sprawia, że aparaty te są coraz lepszej jakości, a wyniki pomiaru – coraz bardziej wiarygodne (4). Brak jest zgodności, która metoda pośrednia jest bardziej wiarygodna i zbliżona do pomiarów metodą bezpośrednią. Według Vachon i wsp. (2014) dużo większą zgodność z pomiarami inwazyjnymi mają wyniki otrzymywane z wykorzystaniem aparatów oscylometrycznych zarówno u zwierząt znieczulonych, jak i przytomnych. Z kolei w badaniach wykonanych przez da Cunha i wsp. (2016) pomiary dopplerowskie i oscylometryczne były jednakowo zgodne z inwazyjnym pomiarem ciśnienia tętniczego krwi u zwierząt znieczulonych.