Jak istotny jest pomiar ciśnienia tętniczego krwi u psów i kotów?

Długotrwałe nadciśnienie prowadzi do zmian wtórnych w naczyniach włosowatych, przede wszystkim do ich przebudowy (przerost błony mięśniowej), co prowadzi do uszkodzenia wielonarządowego. Narządami bardzo wrażliwymi na uszkodzenie wynikające z przewlekłego nadciśnienia tętniczego są: nerki, mózg i serce. W związku z tym ciśnienie powinno być mierzone u wszystkich pacjentów ze zdiagnozowanymi chorobami, w przebiegu których może występować nadciśnienie tętnicze (1, 12). Warto również zaznaczyć, że nadciśnienie tętnicze występuje często u psów z ostrą niewydolnością nerek. Wprowadzenie amlodypiny u tych zwierząt jest skuteczne w obniżaniu ciśnienia tętniczego średnio o 30-60 mmHg. W grupie psów z chorobą nerek otrzymujących leki obniżające ciśnienie śmiertelność jest znacząco niższa niż w grupie nie otrzymującej leków (7, 18).

Brak jest wyraźnej granicy pomiędzy pomiarami mieszczącymi się w granicach normy a pomiarami nieprawidłowymi. Uważa się, że nadciśnienie układowe występuje, gdy ciśnienie skurczowe przekracza 150 mmHg, a rozkurczowe – 95 mmHg (1). Podział zaawansowania nadciśnienia według ACVIM oraz ryzyko powikłań narządowych w zależności od stopnia zaawansowania znajduje się w tab. 1 (4). Przyjmuje się, że pomiar wyższy niż 150/95 mmHg uzyskany podczas 3 kolejnych wizyt u psów i kotów bez objawów klinicznych oraz pojedynczy pomiar u pacjenta z objawami są podstawą do postawienia diagnozy nadciśnienia tętniczego. Objawy kliniczne najczęściej obserwowane są u zwierząt starszych. Najczęściej są to zaburzenia okulistyczne, takie jak nagła ślepota czy wylewy krwi do przedniej komory oka. Do innych objawów mogących nasuwać podejrzenie nadciśnienia tętniczego należą: poliuria i polidypsja, objawy neurologiczne jako wynik udaru, a także krwawienia z nosa (4, 9).

Leczenie

Leczenie wskazane jest w umiarkowanym i ciężkiego stopnia nadciśnieniu (czyli > 160/100 mmHg) ze względu na ryzyko powikłań narządowych (target organ damage; TOD). U psów lekami pierwszego rzutu są leki z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE inhibitory), np. benazepril 0,25-0,5 mg/kg, a kotów – amlodypina (0,1-0,2mg/kg). Oba leki podajemy raz dziennie. Czasem niezbędna jest terapia kilkoma lekami. U zwierząt z białkomoczem dobre efekty przynosi połączenie amlodypiny z ACE inhibitorem. W przypadkach słabo reagujących na leczenie wskazane jest włączenie leku z grupy beta-blokerów (np. atenolol 1-2 mg/kg m.c. podawany co 24 godziny). Kontrolne pomiary ciśnienia skurczowego krwi nie mogą być wykonywane zbyt wcześnie po wdrożeniu nowego leku lub zmianie dawkowania, gdyż efekt terapeutyczny osiągany jest zwykle z co najmniej kilkudniowym opóźnieniem. Nie zaleca się wykonywania kontrolnych pomiarów częściej niż co 7 dni, a najlepiej jest wykonywać je co 2-4 tygodnie, i w takich odstępach modyfikować dawki stosowanych leków (10). Po ustabilizowaniu stanu pacjenta kontrolne badania należy wykonywać co 4-6 miesięcy. Dawkę leków powinniśmy zmniejszyć, jeśli ciśnienie skurczowe jest niższe niż 110-120 mmHg.

W świetle dotychczasowych badań nadciśnienie tętnicze występuje często u psów i kotów w przebiegu wielu chorób. Włączenie do terapii leków obniżających ciśnienie krwi poprawia komfort życia pacjentów i wydłuża czas przeżycia (18). Tym samym wydaje się zasadne, aby pomiar ciśnienia krwi u takich pacjentów był rutynowo wykonywany w codziennej praktyce lekarsko-weterynaryjnej (5).