Kinezyterapia z zastosowaniem wybranych akcesoriów rehabilitacyjnych. Cz. II. Przegląd ćwiczeń aktywnych

Materac pompowany lub gąbkowy

Ćwiczenia na materacu pompowanym lub gąbkowym kształtują równowagę oraz propriocepcję. W zależności od stopnia zaawansowania psa wykonuje się ćwiczenia statyczne:

• Pies stoi wszystkimi kończynami na mocno napompowanym materacu. Utrudnienie ćwiczenia polega na zmniejszeniu ilości powietrza w materacu oraz na wprowadzeniu perturbacji: terapeuta, na początku rytmicznie, następnie arytmicznie, uciska materac własną stopą. Zadanie psa polega na utrzymaniu pozycji stojącej.
• Naprzemienne unoszenie jednej/dwóch kontrlateralnych kończyn.

Dynamiczne ćwiczenia na materacu to m.in.:

• pokonywanie materaca stępem lub kłusem,
• ćwiczenia: siad – wstań, siad – waruj,
• chodzenie w pozycji tańca, taczki.

Sucha bieżnia ruchoma

Bieżnia ruchoma umożliwia ćwiczenie zarówno pacjentom w dobrym stanie ogólnym (np. kontuzjowanym sportowcom, u których trening ma na celu odbudowę masy, siły i wytrzymałości mięśni), jak i pacjentom ze znacznym stopniem niepełnosprawności (np. z niedowładem/porażeniem, pacjentom geriatrycznym).

W zoofizjoterapii wykorzystywane są zarówno bieżnie ludzkie, jak i przeznaczone dla zwierząt. Zaleca się, żeby bieżnia dla dużych psów miała długość minimum 180 cm (wymiar pasa). Bieżnia powinna być zaopatrzona w boczne barierki uniemożliwiające zeskoczenie psa ze sprzętu w trakcie trwania ćwiczeń. Prędkość powinna być zwiększana stopniowo i dostosowana do możliwości zwierzęcia. W przypadku pacjentów ortopedycznych, u których celem ćwiczenia jest zwiększenie muskulatury kończyn tylnych, korzysta się z pochylenia bieżni – pies idzie pod górkę.

Bieżnia ruchoma znajduje swoje zastosowanie również w rehabilitacji pacjentów neurologicznych. Umożliwia reedukację chodu pacjentów z nieznacznego stopnia niedowładem – np. u pacjentów, u których występuje stawianie stopy na stronie grzbietowej, terapeuta stoi z boku bieżni i manualnie lub za pomocą przymocowanego do palców ekspandera koryguje stawianie stopy. W tym przypadku bardzo dobrym rozwiązaniem jest również taśma podciągowa dorsi-flex lub but na podciągach dorsi-flex. Orteza stabilizuje stopę w fizjologicznym ustawieniu, a wielokrotne powtarzanie ćwiczenia kształtuje prawidłowe wzorce ruchowe.

Sucha bieżnia ruchoma służy również w rehabilitacji pacjentów z większym stopniem niepełnosprawności. W takich przypadkach niezbędnym sprzętem umożliwiającym przyjęcie i utrzymanie pozycji spionizowanej przez psa są uprzęże rehabilitacyjne. Nad bieżnią suchą umieszczona jest uprząż do gabinetów rehabilitacyjnych składająca się z listy nośnej oraz zestawu szelek miednicznych i piersiowych. Uprząż umożliwia podwieszenie pacjenta z niedowładem kończyn miednicznych i/lub piersiowych nad bieżnią i wykonywanie ćwiczeń w warunkach odciążenia. Takie rozwiązanie znajduje zastosowanie zarówno u pacjentów neurologicznych, jak i ortopedycznych, którzy mają pewne możliwości poruszania kończynami, ale nie są w stanie samodzielnie utrzymać się w pozycji stojącej.

Uprzęże rehabilitacyjne

Obecnie na rynku dostępne są liczne akcesoria rehabilitacyjne ułatwiające samodzielne funkcjonowanie zwierząt niepełnosprawnych. Akcesoria te mogą być wykorzystywane również w gabinecie rehabilitacyjnym, co znacznie ułatwia pracę terapeuty.

Psy z niedowładem kończyn miednicznych podczas kinezyterapii korzystają z szelek rehabilitacyjnych. Jest to uniwersalne rozwiązanie dla zwierząt o różnych rozmiarach ciała – szelki są regulowane. Psy z niedowładem czterokończynowym wymagają użycia kompletu szelek – piersiowych i miednicznych, które wspomagają utrzymanie pozycji pionowej. Pacjenci z porażeniem czterokończynowym ubierani są w uprząż kamizelkową „max”, która maksymalnie odciąża i asekuruje zwierzę.

Uprzęże rehabilitacyjne znajdują zastosowanie przy wykonywaniu wielu ćwiczeń kinezyterapeutycznych – nie tylko na suchej bieżni ruchomej, ale również w bieżni wodnej, a także z wykorzystaniem pozostałych sprzętów rehabilitacyjnych.