Wszystko, co lekarz praktyk powinien wiedzieć na temat diagnostyki i leczenia wrzodów rogówki u psów i kotów

Wrzód rogówki

W ujęciu histologicznym owrzodzenie rogówki oznacza odsłonięcie znajdujących się pod nabłonkiem struktur sięgające do zrębu lub błony podstawnej. Uszkodzenie nabłonka nieprowadzące do odsłonięcia zrębu nazwane jest w ujęciu histologicznym nadżerką.

Diagnostyka wrzodów rogówki

Najczęstszymi objawami wrzodów rogówki manifestowanymi przez zwierzęta są: łzotok, mrużenie oka oraz ocieranie okolicy gałki ocznej o przedmioty bądź bezpośrednio kończyną. Pojawienie się takiego zachowania skłania opiekuna psa czy kota do wizyty w gabinecie lekarskim. Każdy pacjent wykazujący powyższe objawy powinien być poddany pełnemu badaniu okulistycznemu, aby zdiagnozować przyczynę oraz wprowadzić celowane leczenie. W niniejszym artykule autorzy skupią się na etapie badania, który umożliwi ocenę rogówki. Po miejscowym znieczuleniu rogówki (poprzez zastosowanie kropli z chlorowodorkiem proksymetakainy) zastosowali barwnik okulistyczny. Najczęściej używanym barwnikiem jest fluoresceina.

Fluoresceina jest barwnikiem rozpuszczalnym w wodzie, który zatrzymuje się w strukturach hydrofilnych, do których należą przedrogówkowy film łzowy oraz zrąb rogówki. Wypłukuje się zaś z nabłonka rogówki oraz błony Descemeta (które są tkankami lipofilnymi). Dzięki tym właściwościom jest wykorzystywana do oceny rozległości oraz głębokości owrzodzeń rogówki. Należy pamiętać, aby pasek barwnika nanosić na spojówkę, tak aby nie miał on styczności z rogówką,

Ocena owrzodzenia oraz ustalenie jego przyczyny

Wygląd ubytku

W zależności od głębokości wrzodu inaczej będzie się wybarwiał po zastosowaniu barwnika okulistycznego:

• Wrzody powierzchniowe – barwnik wnika do dna wrzodu, widoczne są również wyraźnie zaznaczone granice ubytku.
• Wrzody głębokie – barwnik obejmuje zarówno dno ubytku, jak i jego ściany, kontury uszkodzenia mogą być rozmyte na skutek przenikania barwnika do sąsiednich komórek zrębu, nieobjętych jeszcze uszkodzeniem.
• Descemetocele (przepuklina blaszki granicznej) – błona Descemeta nie ulega obrzękowi, waskularyzacji oraz infiltracji krwinkami białymi, stąd po podaniu barwnika wygląda jak ciemna podstawa głębokiego wrzodu rogówki, zabarwione są natomiast ściany owrzodzenia.
• Pęknięcie gałki ocznej – wyciek cieczy wodnistej przez miejsce pęknięcia gałki ocznej powoduje rozrzedzenie barwnika na powierzchni rogówki.
• Samoistne przewlekłe uszkodzenie rogówki (SCEED – ang. spontaneous chronic corneal epithelial defects), nazywane jest również „wrzodem boksera”, jednak może dotyczyć każdej rasy psów. Wrzód ten ma wybarwione dno, jednak wokół niego barwnik ma znacznie mniejsze wysycenie, co jest spowodowane nabłonkiem słabo przylegającym  do zrębu, który łatwo usunąć sterylnym aplikatorem.
• Wirusowe owrzodzenie rogówki u kotów, które powstaje na skutek replikacji herpeswirusa w nabłonku rogówki. Ubytek początkowo przyjmuje charakterystyczny dendrytyczny kształt, który dość szybko przechodzi w formę geograficzną.