Ostry skręt żołądka jako najczęstsza przyczyna śmierci psów służbowych – obserwacje własne

W wyniku pojawienia się wymienionych zdarzeń dochodzi do nadmiernego gromadzenia się gazu w żołądku, silnego rozciągnięcia jego ściany, powodującego ucisk na przeponę, a tym samym na narządy jamy klatki piersiowej. Skutkiem tego jest zmniejszenie pojemności płuc, co prowadzi do powstania kwasicy oddechowej. Dalszą konsekwencją gromadzącego się w nadmiarze gazu jest stymulacja perystaltyki żołądka, prowadząca do jego skrętu.

Następstwem tego stanu jest uniemożliwienie przesuwania się treści pokarmowej z żołądka do dalszych odcinków przewodu pokarmowego. Uniemożliwia to także odruch wymiotny, a gazy powstałe w wyniku fermentacji i nadmiernie gromadzące się w żołądku coraz bardziej rozszerzają ścianę narządu, powodując jego silne wzdęcie (1).

Opisywane działanie nadmiernej ilości zgromadzonego w świetle żołądka gazu może powodować powstanie patologicznych zmian w ścianie żołądka, wynikających z zaburzeń w krążeniu. Obserwowane są również zaburzenia ogólnoustrojowe.

Kliniczne objawy skrętu żołądka przejawiają się także w postaci dysfunkcji pracy serca (szybki i słaby puls) oraz obrzękiem płuc. Patologicznym efektem skrętu jest silne przekrwienie ściany żołądka i możliwe obrzmienie zastoinowe śledziony i trzustki. Obrzęk ten jest wynikiem zamknięcia światła żył i związanego z nim zastoju krwi w opisywanych narządach wewnętrznych. Niejednokrotnie może także dojść do martwicy błony śluzowej żołądka, rozpadu komórek zwojowych w okolicach unerwionych przez nerw trzewny, zawężenia i zawału jelit.

W przypadku skrętu śledziony (łac. torsio lienis) powstałego w wyniku skrętu żołądka (śledziona, podążając za krzywizną większą żołądka, przemieszcza się na prawą stronę jamy brzusznej) charakterystyczne jest jej zagięcie w kształcie litery „V” w połowie długości narządu, co doprowadza do zaciśnięcia naczyń przebiegających we wnęce śledzionowej.

W przypadku równoczesnego zamknięcia tętnic dochodzi do martwicy narządu. Przy utrzymanym dopływie krwi tętniczej i uniemożliwionym odpływie krwi żylnej następuje zastój krwi, obrzęk i powiększenie śledziony. Obrzęk ten jest wynikiem zamknięcia żył i zastoju krwi, następuje toksemia, niedotlenienie, zatrzymanie krążenia oraz rozwija się DIC (zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego). Opisane następstwa skrętu żołądka doprowadzają w konsekwencji do wstrząsu, który przy braku szybkiej i specjalistycznej pomocy ze strony personelu lekarsko-weterynaryjnego prowadzi do zejścia śmiertelnego zwierzęcia w ciągu 6-24 godzin (schem. 1) (1-4).

W publikacji został opisany przypadek ostrego skrętu żołądka u psa pełniącego służbę w policji. Znaczna część psów (98%) sekcjonowanych z torsio ventriculi w Katedrze Anatomii Patologicznej Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie dotyczy psów policyjnych. W związku z tym stwierdzony przypadek zasługuje na omówienie.