Rehabilitacja po zabiegu resekcji główki kości udowej

Terapia ruchowa

Celem terapii ruchowej jest jak najszybsze przywrócenie fizjologicznych ruchów zwierzęcia, animując je do poprawnego stosowania kończyny lub kończyn operowanych, co pozwoli na odciążenie innych struktur, które musiały niwelować skutki choroby. Innym istotnym celem terapii ruchowej jest zwiększenie masy i siły mięśni miedniczych, które będą rekompensować brak stawu lub stawów biodrowych. Do terapii ruchowej zaliczamy przede wszystkim ćwiczenia biernego zakresu ruchu (ROM – range of motion), aktywne oraz hydroterapię.

Ćwiczenia bierne zakresu ruchu, tzn. bez udziału skurczu mięśni, przeprowadza się już bezpośrednio po operacji. Ich zadaniem jest zachowanie naturalnego zakresu ruchu stawów. Intensywność ćwiczeń zależy od indywidualnego stanu zwierzęcia i obejmuje stawy wszystkich kończyn (operowanych i nieoperowanych). Staw zostaje najpierw powoli zgięty i następnie wyprostowany – czynność powtarzamy 10-30 razy.

Nie należy zapominać o ruchach rotacyjnych, odwodzeniu i przywodzeniu (naturalnie w stawach, które są do tego przystosowane). Ćwiczenia bierne operowanego stawu biodrowego wykonujemy ze szczególną ostrożnością, tak aby nie przekroczyć granicy bólu pacjenta.

Przy czym należy pamiętać, że staw ten nie osiągnie pierwotnego zakresu ruchu. Przede wszystkim ruch prostowania będzie ograniczony.

Program ćwiczeń aktywnych jest uzależniony od wielu czynników, a do najważniejszych należą:

• wybór właściwych ćwiczeń,
• regularne dopasowanie ich stopnia trudności uwzględniające liczbę powtórzeń i czas wykonywania,
• motywacja zwierzęcia,
• motywacja właściciela do regularnego przeprowadzenia ćwiczeń poza gabinetem.

Pierwsze ćwiczenia zostają przeprowadzane już w gabinecie lekarskim bezpośrednio po przebudzeniu. Pies zostaje animowany do przybrania pozycji stojącej w celu szybkiej poprawy przewodnictwa nerwowo-mięśniowego, pobudzenia procesów regeneracji tkanek, wzrostu siły mięśni oraz poprawy percepcji bodźców zewnętrznych. Aby pomóc psu w utrzymaniu tej pozycji i również w poruszaniu się, w pierwszym okresie pooperacyjnym, możemy zastosować ręcznik, którym podtrzymujemy zwierzę w czasie ruchu.

W tym celu mamy też do dyspozycji profesjonalne akcesoria, takie jak temblaki czy uprzęże rehabilitacyjne. Do pierwszych ćwiczeń aktywnych przeprowadzanych po operacji należą krótkie spacery na smyczy. W okresie pooperacyjnym spacery powinny być krótkie, ale za to częstsze. Od 5. tygodnia po operacji zwiększamy powoli intensywność spacerów.

Po około dwóch tygodniach po operacji pacjent jest w stanie rozpocząć wykonywanie ćwiczeń aktywnych, zaczynając od najprostszych wariantów, których intensywność zwiększamy zgonie z możliwościami pacjenta.

Przykłady ćwiczeń aktywnych wzmacniających mięśnie miednicze to:

• ćwiczenia izometryczne,
• zmiany pozycji: ćwiczenie stój – siad – wstań, stój – połóż się – wstań,
• taniec – pies porusza się, stojąc pionowo na kończynach dolnych,
• ćwiczenia koordynacyjne na trampolinie, poduszce sensomotorycznej, piłce fitnessowej lub wałku terapeutycznym, materacu – wraz z balansowaniem tułowia oraz manualnym odciążaniem jednej kończyny (przez jej podniesienie),
• ćwiczenia cavaletti, tory przeszkód.

Efektywną metodą terapii ruchowej są treningi hydroterapeutyczne na bieżni wodnej, wykorzystującej naturalne właściwości wody, takie jak: wyporność, ciśnienie hydrostatyczne, gęstość i lepkość. Bieżnia pozwala na pełną kontrolę szybkości oraz intensywności ćwiczeń, wpływa na rozwój masy mięśniowej, stopniowego rozciągnięcia mięśni, stymulacji nerwowo-mięśniowej. Plan treningowy na bieżni wodnej obejmuje parametry, takie jak: wysokość wody, prędkość, kąt ustawienia bieżni, czas trwania treningu oraz czynniki zwiększające intensywność, takie jak przeciwprąd, które wpływają na wzrost siły, koordynacji i wydolności pacjenta.

Ogólne parametry terapii na bieżni wodnej, które należy każdorazowo dopasować do stanu pacjenta:

• początek rozpoczęcia treningu: około 2 dni po usunięciu szwów;
• poziom wody: na wysokości stawu biodrowego;
• prędkość: należy dopasować do możliwości pacjenta, tak aby jego ruchy były harmonijne;
• częstotliwość treningów: w pierwszej fazie 2 razy w tygodniu, po około 6 tygodniach – raz w tygodniu.