Szynszyla mała – lepiej zapobiegać niż leczyć

Szynszyla to niewielki, sympatyczny gryzoń. W obrębie rzędu tworzy osobną rodzinę szynszylowatych (Chinchillidae). Obecnie znane są dwa gatunki: szynszyla mała (Chinchilla lanigera) i szynszyla duża (Chinchilla brevicaudata).

Zarówno w hodowlach fermowych, jak i amatorskich utrzymywana jest szynszyla mała. Szynszyle stanowią endemiczną, niezwykle starą grupę zwierząt wywodzącą się od przodka, który żył w Afryce w eocenie.

Środowisko naturalne

Naturalne środowisko występowania szynszyli to Ameryka Południowa – górzyste tereny Andów w Argentynie, Boliwii, Chile i Peru. Do roku 1975 uważano dzikie szynszyle za wytępione z powodu rabunkowej gospodarki łowieckiej. Szacunki dotyczące liczebności szynszyli małej kształtują się w przedziale 5000-10 000 sztuk zwierząt.

Aktualnie szynszyla uznana jest przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody i jej Zasobów (IUCN) za gatunek krytycznie zagrożony (status CR).

Obecnie szynszylę można spotkać niemal wyłącznie na terenie Parku Narodowego Szynszyli, położonego w okolicy miasta Illapel w chilijskiej prowincji Choapa. Poza rezerwatem występują niewielkie kolonie tych gryzoni w okolicy chilijskiego La Higuera, położonego 100 km na północ od Coquimbo.

W środowisku naturalnym szynszyle zamieszkują nory i szczeliny skalne, które dają schronienie przed drapieżnikami. W naturze największymi ich wrogami są: lis, sowa, a także inne drapieżniki występujące na tamtym terenie.

Ogólny wygląd szynszyli

Szynszyle są niewielkimi zwierzętami: długość tułowia wynosi 20-37 cm, ogon pokryty jest sztywnymi włosami ościstymi, podwinięty do góry, i może osiągać do 1/3 długości ciała (9-17 cm). Masa ciała dorosłego osobnika waha się od 400 g do 700 g. Samiczki są z reguły trochę większe i mają bardziej zaokrąglone kształty niż samce.

Ciało szynszyli ma krępą budowę, co w połączeniu z gęstym futerkiem nadaje zwierzęciu kulisty kształt. Wyglądem przypomina ono nieco wiewiórkę i królika. Głowa szynszyli jest duża, kształtna i osadzona na prawie niewidocznej szyi. Uszy są duże, okrągłe (3-6 cm), prawie nieowłosione. Uszy stanowią doskonale rozwinięty narząd słuchu, ale są również sygnalizatorem nastroju zwierzęcia. Oczy szynszyli są duże, okrągłe i lekko wypukłe. Na czubku pyszczka znajduje się nieduży, stale węszący nos. Po obu jego stronach sterczą długie wąsy, zwane wibrysami – włosy czuciowe, których długość może dochodzić do 12 cm.

Dorosłe szynszyle mają 20 zębów – 4 siekacze i 16 trzonowców. Górne i dolne zęby trzonowe są ustawione prostopadle do siebie i stykają się całymi powierzchniami trącymi. Siekacze natomiast są łukowato zakrzywione, a ich korony zachodzą na siebie nożycowato – górne na dolne. Nowo narodzone szynszyle mają 8 zębów trzonowych i 4 siekacze. Zęby szynszyli rosną przez całe życie, dlatego muszą być regularnie ścierane, aby nie uległy przerostowi.

Szynszyla posiada pięciopalcowe krótkie kończyny piersiowe. Dzięki palcom szynszyla przytrzymuje pokarm oraz wykonuje czynności pielęgnacyjne; kilka razy dziennie szynszyla bardzo dokładnie przeczesuje łapkami swoje futerko, przede wszystkim w okolicy pyszczka i brzucha, oraz czyści długie wąsy.

Kończyny miedniczne mają cztery palce, są znacznie dłuższe i masywniejsze niż piersiowe.

Zasadnicze ubarwienie szynszyli, tak zwane dzikie, jest szaroniebieskie, o strefowej pigmentacji włosa, tylko podbrzusze jest białe.