Agresja niejedno ma imię. Cz. II. Agresja obronna i ofensywna

Agresja wyuczona

W tej grupie zachowań agresywnych można wyróżnić agresję nadmierną wtórną oraz agresję wzmocnioną szkoleniem.

Agresja nadmierna (hiperagresja) wtórna jest wynikiem procesu warunkowania, w którym zachowania agresywne są wzmacniane poprzez nagrodę, jaką mogą być skuteczność ataku albo emocje związane z samym atakiem. Charakteryzuje się zanikaniem fazy grożenia i fazy refrakcji oraz brakiem kontroli ugryzień.

Agresja wzmocniona szkoleniem, jak łatwo się domyślić, jest efektem celowego uczenia psa zachowań agresywnych w konkretnych sytuacjach.

Rzadziej omawianymi zachowaniami, które mają pewne znamiona agresji, choć trudno przyporządkować je do którejkolwiek z grup, a w znaczącej większości przypadków nie wymagają żadnej interwencji, są:

• agresja rodzicielska,
• zabawa „w walkę”.

Powarkiwanie, szczekanie, przytrzymywanie czy łapanie zębami szczeniąt przez sukę, mające na celu np. przerwanie bójki między szczeniętami, to zachowania normalne. Agresja rodzicielska ma podstawowe znaczenie w nauce prezentowania zachowań submisywnych. Również agresja w zabawie jest czymś naturalnym, psy mają potrzebę „udawania walki” i należy im pozwolić na takie zachowania. Niestety wielu właścicieli odciąga swojego pupila, gdy tylko w trakcie zabawy z innym psem usłyszą warczenie czy zobaczą obnażone zęby.

Agresja nietypowa

Na koniec warto wspomnieć o agresji nietypowej. Można do niej zaliczyć:

• agresję nadmierną związaną z chorobami somatycznymi (m.in. zaburzenia endokrynologiczne i neurologiczne),
• silne, wielokrotne ugryzienia wynikające z braku umiejętności kontroli ugryzień i samokontroli ruchowej, które pies powinien nabyć w szczenięctwie,
• agresję osobników o osobowości dyssocjalnej – zwierząt, które nie potrafią komunikować się z przedstawicielami własnego gatunku, nie rozumiejących i nie stosujących sygnałów uspokajających, pozy „podporządkowania” oraz nie respektujących „dominacji” innych osobników,
• agresję idiopatyczną, o nieznanej etiologii, gdy nie można zaobserwować żadnych czynników wywołujących agresję, a sekwencja zachowań jest niespójna.

Powyższe zestawienie różnych typów agresji nie wyczerpuje wszystkich możliwych aspektów zachowań agresywnych u psów, a problem agresji u kotów jest nie mniej złożony.