Wybrane aspekty prawne posiadania psów ras uznanych za agresywne

Kolejne regulacje prawne, dotyczące zwierząt, w tym psów ras uznawanych za agresywne, znajdziemy w art. 77 Ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2019 r., poz. 821, 1238), który stanowi – „§1. Kto nie zachowuje zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1000 złotych albo karze nagany. §2. Kto dopuszcza się czynu wymienionego w §1 przy trzymaniu zwierzęcia, które swoim zachowaniem stwarza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia człowieka, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany”.

Ustawodawca rozgranicza środki ostrożności na dwa rodzaje (zwykłe i nakazane), nie precyzuje tutaj, o jakie zwykłe lub nakazane środki ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia chodzi. Zdaniem J. Piórkowskiej-Flieger przez środki ostrożności należy rozumieć zabiegi, które mają na celu eliminację niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzi oraz niebezpieczeństwa dla mienia, którego źródłem mogą być zwierzęta, a zwykle dotyczą przede wszystkim miejsca trzymania zwierzęcia i sposobu ograniczania jego wolności i mogą polegać w szczególności na wyprowadzaniu zwierząt pod nadzorem człowieka lub trzymaniu niebezpiecznego zwierzęcia na uwięzi [(2) za J. Janikowski (3)].

Nakazane środki ostrożności wynikają z konkretnych przepisów prawa. Jako przykład posłużyć mogą zakazy zawarte w art. 10a ust. 3 ustawy o ochronie zwierząt, gdzie zabrania się puszczania psów bez możliwości ich kontroli i bez oznakowania umożliwiającego identyfikację właściciela lub opiekuna.

Powyższy zakaz nie dotyczy ogrodzonego terenu prywatnego, uniemożliwiającego psu wyjście, a także schronisk dla zwierząt oraz organizacji społecznych, których ustawowym celem jest ochrona zwierząt, oraz regulaminów ustanawiających szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy wydawanych na podstawie art. 4 ust. 2 pkt. 6 Ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2018 r., poz. 1454, 1629, z 2019 r., poz. 730. 1403, 1579). Jako przykład takiego regulaminu posłużyć może Uchwała nr XLII.505.2016r/ Rady Miasta Zielona Góra z dnia 20 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Zielona Góra, która w rozdziale 7 § 48, 49, 50 i 51 nakłada na osoby utrzymujące zwierzęta określone obowiązki.

W przypadku, gdy skutkiem pogryzienia przez psa rasy uznawanej za agresywną jest szkoda na osobie, o szkodliwości społecznej większej od znikomej, możemy wówczas mieć do czynienia z przestępstwem. Szkoda może polegać na lekkim, średnim lub groźnym uszczerbku na zdrowiu bądź śmierci człowieka.

Odpowiedzialność karna za czyny zabronione popełnione przez zaniechanie (niewłaściwy nadzór nad psem), statuuje art. 2 k.k. – „odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione przez zaniechanie podlega ten tylko, na kim ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi”. Posiadacz psa rasy uznanej za agresywną jest zobowiązany na gruncie tego przepisu do neutralizacji niebezpieczeństwa pochodzącego od tego zwierzęcia w stosunku do wszystkich osób i wszelkiego mienia. Odpowiedzialność z tytułu uszczerbku na zdrowiu kształtuje się na mocy art. 156 i art. 157 i 160 k.k.