Medycyna behawioralna – najnowsze trendy w farmakoterapii i suplementacji przy leczeniu zaburzeń zachowania kotów

Szacuje się, że prawie jedna czwarta mieszkańców Stanów Zjednoczonych i Europy posiada koty jako zwierzęta domowe (13). U wielu z nich występują zaburzenia zachowania, co stwarza zagrożenie dla ich zdrowia i dobrostanu. Zaburzenia behawioralne są bardzo częstą przyczyną porzucania zwierząt i eutanazji. Przewlekły stres, obniżone samopoczucie oraz zmiany w zachowaniu, które często skutkują pogorszeniem relacji zwierzęcia z właścicielem, są nie tylko szkodliwe dla samopoczucia psychicznego pacjenta, wpływają również negatywnie na zdrowie, a także ogólną opiekę nad pacjentem (20). Stosowanie suplementacji lub farmakoterapii w połączeniu z odpowiednią terapią behawioralną może pomóc w zmniejszeniu niepokoju i lęku związanego z leczeniem weterynaryjnym oraz innymi zaburzeniami zachowania u zwierząt.

Decyzja o wprowadzeniu farmakoterapii zachowania jest zawsze podejmowana przez lekarza prowadzącego, często we współpracy z behawiorystą opiekującym się danym przypadkiem. Niestety nie zawsze ta zasada odnosi się do wprowadzania suplementacji, która często jest wdrażana przez właścicieli na własną rękę. Ze względu na występowanie skutków ubocznych i interakcji, również w obrębie suplementów wpływających na zachowanie oraz stosowanych często ziół, terapie wspomagające należą do zakresu zainteresowań lekarzy prowadzących. W dalszej części artykułu opisano główne grupy leków i suplementów stosowanych u kotów.

Benzodiazepiny

Benzodiazepiny to leki, których działanie rozpoczyna się relatywnie szybko po podaniu i utrzymuje się przez kilka godzin. Najlepsze efekty terapeutyczne uzyskuje się po podaniu leku około godzinę przed spodziewanym stresującym wydarzeniem. Mechanizm działania polega na zwiększeniu powinowactwa kwasu γ-aminomasłowego do receptora GABA typu A. Powoduje to uwrażliwienie receptora na działanie tego neuroprzekaźnika, będącego najważniejszym aminokwasem hamującym w ośrodkowym układzie nerwowym.

Benzodiazepiny działają na poziomie: układu limbicznego, móżdżku, wzgórza oraz podwzgórza. Charakteryzują się właściwościami przeciwlękowymi, uspokajającymi, nasennymi, zwiotczającymi mięśnie szkieletowe i przeciwdrgawkowymi (3). Efekt ich działania zależy od dawki. W niskich działają uspokajająco, po zastosowaniu średnich dawek wykazują działanie przeciwlękowe oraz poprawiające interakcje społeczne. W wysokich dawkach działają nasennie. Leki te wpływają również na pamięć długotrwałą, powodując blokadę wytwarzania wspomnień. Ma to miejsce, jeżeli zostaną podane, zanim zwierzę zaśnie i nastąpi konsolidacja wspomnień. Tę właściwość można wykorzystać, podając lek z grupy benzodiazepin po nagłym, potencjalnie traumatycznym wydarzeniu. Poprzez takie działanie pomagamy zwierzęciu znajdującemu się w trudnej dla niego sytuacji, jednocześnie zabezpieczamy przed generalizacją swojego strachu po zdarzeniu (8).