Program kontroli mastitis wg Stopmastitis.pl

Wprowadzenie 5-punktowego planu skupiającego się głównie na higienie oraz leczeniu skutkowało poprawą kluczowych parametrów zdrowotności wymienia, czyli liczby zapaleń klinicznych oraz liczby komórek somatycznych (dane z Anglii). 

O ile 5-punktowy plan sprawdzał się doskonale w przypadku bakterii zakaźnych, o tyle jego skuteczność zaczęła spadać w momencie pojawienia się nowych wyzwań. W myśl idei „natura nie znosi próżni” rolę gronkowca czy paciorkowca przejęły bakterie środowiskowe, które z racji źródła pochodzenia oraz innych wzorców zakażeń szybko zaburzyły osiągniętą z takim trudem równowagę. Po raz kolejny zwierzęta i człowiek zaczęli przegrywać tę odwieczną walkę. 

Dzięki nowej wiedzy, doświadczeniu oraz zwiększającej się presji na wyniki ekonomiczne produkcji mleka NMC w 2010 r. po raz kolejny zaproponowało rozszerzony i doprecyzowany plan 10-punktowy. Skupia się on głównie na: 

• higienie środowiska, 
• rozszerzonej diagnostyce, 
• analizie danych oraz wyników leczenia.

Kolejną modyfikcję planu 5-punktowego zaproponował w 2018 r. T. Hemling. Jego 7-punktowy plan pomaga nam się skupić na 2 dodatkowych obszarach istotnych z punktu widzenia nowoczesnej hodowli i produkcji mleka: higienie przedudojowej, mającej duże znaczenie w walce z bakteriami środowiskowymi, oraz żywieniu i szczepieniom przeciwko mastitis. 

Bądźmy wobec siebie szczerzy. Sam program kontroli mastitis czy sama chęć jego wdrożenia jeszcze nie gwarantują sukcesu. O końcowym wyniku zawsze decydują jego praktyczne zastosowanie (wdrożenie), konsekwencja działania oraz ocena jego wyników. Każdy (5-, 10-, 7-punktowy plan) z zaproponowanych do tej pory programów jest dobrym i skutecznym narzędziem, ale można poczuć pewny niedosyt wynikający z braku właściwego ustrukturyzowania czy umiejscowienia kolejnych kroków w całym cyklu produkcji mleka w gospodarstwie. Dlatego też po wielu rozmowach osób związanych z branżą mleczarską w Polsce pojawił się pomysł na przedstawienie tych samych sprawdzonych już rozwiązań w trochę inny, bardziej zwizualizowany i ułatwiający jego implementację sposób.

Dotychczasowe programy kontroli mastitis były przedstawione w postaci następujących po sobie punktów. Niestety nie zawierały one informacji, w którym momencie życia lub okresie laktacji krowy należałoby je wprowadzić. Dla przykładu: dzięki badaniom Andrew Bradleya wiemy, że ponad 60% mastitis w pierwszych 3 miesiącach po wycieleniu ma swój początek w okresie zasuszenia. Wiedzą to lekarze weterynarii, niestety wiedza ta nie jest szeroko dostępna dla większości hodowców, którzy, odczytując dosłownie dotychczasowe programy jakości mleka, wprowadzają zmiany często nie w tym okresie, w którym przyniosłyby wymierne korzyści, i w powyższym przykładzie błędnie zmieniają zarządzanie legowiskami w okresie laktacji zamiast w okresie zasuszenia. 

Autorski program kontroli mastitis wg Polskiego Stowarzyszenia ds. Mastitis przedstawia punkty wpływające na jakość mleka umieszczone na grafice obejmującej 5 okresów hodowlanych:

1. odchów jałowizny,
2. okres przedwycieleniowy (od 3 tygodni przed wycieleniem do momentu wycielenia),
3. okres powycieleniowy (od wycielenia do 7. dnia po wycieleniu),
4. okres laktacji (od 7. dnia do momentu zasuszenia),
5. okres właściwego zasuszenia (od momentu zasuszenia do 3 tygodni przed wycieleniem). 

Doświadczenie zdobyte w wielu krajach zajmujących się profesjonalną oraz nowoczesną hodowlą bydła oraz produkcją mleka pozwala na przyjęcie założenia, że to właśnie bakterie środowiskowe są i będą naszym głównym przeciwnikiem w walce o jak najlepszą jakość mleka, stąd nasza propozycja w dużej mierze skupiająca się na prewencji patogenów środowiskowych.